Wat is prehabilitatie?
Prehabilitatie is een programma voor patiënten die geopereerd gaan worden of een zware behandeling moeten ondergaan. Het heeft als doel om de conditie van de patiënt te verbeteren, zodat iemand beter bestand is tegen de operatie. ‘Hoe fitter erin, hoe fitter eruit’. Het programma bestaat uit fysieke training, verbeteren van voeding, mentale begeleiding, het behandelen van specifieke ziekten of kwetsbaarheden en het stoppen met roken en drinken van alcohol. Ook in de korte tijd die er soms is tussen moment van diagnose en operatie, kan de conditie flink verbeterd worden. Dit resulteert onder andere in minder complicaties, kortere opnameduur en sneller herstel.
Prehabilitatie wordt momenteel vooral toegepast bij patiënten die geopereerd worden omdat er darmkanker bij hen is vastgesteld. Maar ook voor operaties aan bijvoorbeeld andere organen in buik of romp is prehabilitatie zinvol. Het is altijd verstandig om zo fit mogelijk aan een operatie of een behandeling te beginnen.
Hoe ziet het programma eruit?
Nadat de diagnose is gesteld, word je doorverwezen voor een intake. Tijdens de intake wordt het programma ingericht met de voor jouw specifieke omstandigheden. Het programma bevat de volgende onderdelen:
- Fysieke training
- Verbeteren van voeding
- Mentale begeleiding
- Het stoppen met roken en drinken van alcohol
En zo nodig het behandelen van specifieke ziekten of kwetsbaarheden. Denk daarbij aan bijvoorbeeld hoge bloeddruk, bloedarmoede of suikerziekte.
De effecten van deze onderdelen samen zijn groter dan de onderdelen apart. Prehabilitatie vindt plaats na verwijzing van de medisch specialist en wordt begeleid door een groot aantal zorgverleners: de behandelend chirurg, fysiotherapeut, diëtist, en zo nodig de psycholoog, internist, en geriater. Het doel van het programma is om zo fit mogelijk te worden voordat je geopereerd wordt.
Hieronder lees je meer over ieder onderdeel van het programma.
Intake op maat
Meteen na het gesprek met de behandelend chirurg of Maag Darm Lever arts word je doorverwezen voor een prehabilitatie-intake gesprek. Tijdens dat gesprek wordt gekeken wat allemaal nodig is om het programma te volgen. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld suikerziekte of bloedarmoede, wat fysieke training in de weg kan staan. Dan wordt eerst de bloedarmoede behandeld, voordat gestart wordt met fysieke training. Het grootste onderdeel van het programma is de fysieke training en daar start je ook zo snel mogelijk mee na de intake.
Fysieke training
De fysieke training bestaat uit kracht- en conditietraining. Deze vindt driemaal per week plaats onder begeleiding van een fysiotherapeut. De andere dagen moet je zelf tenminste een uur wandelen of fietsen.
Voeding
Onder begeleiding van een diëtiste verbeteren we je voeding. Het is van belang dat gedurende de periode van de fysieke training je voldoende eiwitten en vitaminen binnenkrijgt. Soms is het nodig om extra eiwitten te nemen met eiwit-shakes of je vitaminen aan te vullen met supplementen. Dit bespreekt de diëtist met je.
Mentale begeleiding
De diagnose en de operatie kunnen je onzeker maken en stress en angst met zich meebrengen. Door intensieve begeleiding van de verschillende zorgverleners, en op indicatie ook een psycholoog, wordt geprobeerd de stress en angst te verminderen.
Stoppen met roken en alcohol
Het is bekend dat roken en het drinken van alcohol een nadelig effect hebben op de uitkomsten van de operatie. Je wordt daarom begeleid in het stoppen met roken en drinken van alcohol.
Al met al is het een intensief programma. Het betekent dat je zelf echt aan de slag gaat om de uitkomsten van je operatie zo goed mogelijk te beïnvloeden. In plaats van passief afwachten, ga je actief je operatie tegemoet. Je zult merken dat je je na een week al fitter voelt. En dat terwijl je net hebt gehoord dat je ziek bent en geopereerd wordt. Patiënten die het programma hebben doorlopen vinden juist die ervaring een eye-opener. Fitter worden, terwijl je ziek bent. Zelf iets kunnen doen aan de voorbereiding van je operatie en het ondergaan van je behandeling, geeft een groot gevoel van zelfregie en autonomie.